تور های مربوط به قاره آمریکا

تاریخچه سلسله سامانیان «سامانیان» نام یکی از سلسله‌های ایرانی بود که در مرکز آسیا و در منطقه‌ای که در آن زمان تحت عنوان خراسان بزرگ نامیده شد مستقر بود. نام این سلسله از مؤسس آن یعنی «سامان‌خدا» گرفته شده بود. سامان خدا که در اصل یک زرتشتی بود، پس از حمله اعراب به این منطقه به اسلام گروید و خود را یک مسلمان و با مذهب سنی می‌دانست. سلسله سامانیان در واقع یکی از اولین سلسله‌هایی بودند که پس از حمله اعراب به مناطق ایران بزرگ و آسیای مرکزی، و پس از سقوط سلسله ساسانیان ظهور پیدا کردند. سامانیان که غالبا گرایش فرهنگی ایرانی نیز داشتند، توانستند ترکیبی از فرهنگ ایرانی و اسلامی را در قلب آسیای میانی معرفی کنند. بااین‌حال، گرایش فرهنگی این سلسله را بیشتر می‌توان به سمت فرهنگ ایرانی دانست. خوب است بدانید اگرچه سامانیان از اسلام سنی حمایت می‌کردند، ولی مشکلی نیز اسلام شیعی نداشتند. در این مقاله از وبلاگ گردشگری ریسمون سعی شده تا به موضوع دلبستگی تاجیک ها به تبار سامانیان، ریشه‌های این موضوع و عواقب آن بپردازیم. ریشه های علاقه مردم تاجیکستان به سلسله سامانیان در سال ۹۹۹، سلسله سامانیان که تضعیف شده بود، جای خود را به سلسله آل افراسیاب داد. سامانیان مذهب شیعه اسلامی را سرکوب نکرده بودند و اجازه بقا به آن داده بودند. ایرانیان که به خوبی نمی‌توانستند مذهب تسنن را وارد فرهنگ خود کنند، با انتخاب مذهب شیعه توانستند اسلام را به‌نوعی در فرهنگ خود جای دهند. سامانیان همچنین به گروه‌های قومی مختلفی مانند تاجیک‌ها قدرت بخشیدند و باعث شدند تا آنها نیز به میراث فرهنگی خود افتخار کنند و بتوانند خود را به‌عنوان یکی از اعضای دنیای اسلام بشناسند. یکی از آموزه‌های انسانی باقی‌مانده از فرهنگ سامانیان آن که به تمام افراد می‌آموزد که افتخار کردن به هویت و فرهنگ بومی، و درعین‌حال عضو بودن در تمدنی بزرگ‌تر، برای هرکسی ممکن است. به‌عنوان‌مثال، اقوام تاجیک مستقر در مناطقی که امروزه آن‌ها را تحت عنوان تاجیکستان می‌شناسیم، در زمان سامانیان توانسته بودند علیرغم اینکه بخشی کوچک از امپراتوری ایران بودند، هویتی بومی و مستقل نیز شکل دهند. بنابراین شاید به همین خاطر است که مردم تاجیکستان امروزی علاقه زیادی به سلسله سامانیان دارند، تا جایی که حتی واحد پول آن‌ها نیز «سامانی» نام دارد. اگر در یک تور تاجیکستان شرکت کرده باشید، احتمالا نکات بیشتری در این مورد را احساس کرده باشید. اگرچه مفهوم ملت و هویت ملی شاید قرن‌ها پس از سلسله سامانیان شکل گرفت، ولی گفته می‌شود که فرایند شکل‌گیری هویت ملی تاجیک در زمان هم این سلسله به اتمام رسیده بود. امروزه سلسله سامانیان اهمیت ویژه در میان مردم تاجیکستان دارد و آنها همچنان حسی نوستالژیک نسبت به این سلسله دارند. تا جایی که برخی این احساس را بسیار قوی و شاید تا حدی خطرناک می‌دانند. دولت تاجیکستان در سپتامبر سال ۱۹۹۹ دستور داد تا بَنای یادبودی را به مناسبت ۱۱۰۰مین سالگرد تأسیس سلسله سامانیان ساخته و افتتاح کنند. این بنا در حدود ۵۰ متر ارتفاع دارد و در میدان مرکزی شهر دوشنبه قرار گرفته است. مجسمه‌ای ۱۳ متری از امیر اسماعیل یکم سامانی نیز در این مجموعه قرار دارد. با این حال، احساس نوستالژیک تاجیکستانی‌ها و دل‌بستگی آن‌ها به تبار سامانیان ممکن است دلیل و ریشه‌هایی سیاسی نیز داشته باشد. پس از فروپاشی ایدئولوژی کمونیستی، و در حدود پنج سال پس از جنگ داخلی (بین سال‌های ۱۹۹۲  تا ۱۹۹۷)، مردم تاجیکستان به گروه‌های سیاسی مختلفی تقسیم شده بودند. برخی از این گروه‌های سیاسی سعی داشتند تا از حس میهن‌پرستی و گذشته تاریخی مشترک مردم تاجیکستان استفاده کرده و آنها را مجدداً متحد سازند. برخی سیاسیون و جامعه شناسان، این مورد را دلیل دل‌بستگی امروزی مردم تاجیکستان نسبت به تبار سامانیان می‌دانند. چرا دلبستگی تاجیک ها به تبار سامانیان را برخی خطرناک می دانند؟ اگر خاطرتان باشد، گفته بودیم که دل‌بستگی و تعلق‌خاطر مردم تاجیکستان نسبت به سلسله سامانی ممکن است خطرناک باشد. وجه خطرناک این احساس زمان مشخص می‌شود که بدانیم این احساس منجر به صدمه دیدن روابط دو کشور همسایه، یعنی تاجیکستان و ازبکستان شده است. داستان ازاین‌قرار است که پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، شهرهای سمرقند و بخارا -که به‌عنوان شهرهای اصلی سلسله سامانیان شناخته می‌شدند-، به ازبکستان رسیدند. بنابراین، جنبش‌های وطن‌پرستانه در تاجیکستان و ازبکستان (افراد تاجیکی بسیار زیادی در ازبکستان زندگی می‌کنند) خود را قربانی این سیاست ناجوانمردانه و غیرمنصفانه می‌دانستند. جنبش پان‌ترکیسم خواستار عدالت تاریخی بود و اینکه این شهرها به «اصل و اصالت خود بازگردند». بنابراین، این رنسانس جدید ایرانی- تاجیکی تبدیل به یکی از دغدغه‌های دولت ازبکستان شده بود. همان‌طور که مشاهده کردید، عدم وجود درکی صحیح و مناسب از توسعه‌های فرهنگی و اجتماعی بشر در دوران سامانیان منجر به شکل‌گیری چنین این مشکلاتی شده بود. ولی بااین‌حال،‌ نمی‌توان منکر این امر بود که سامانیان به‌عنوان یک سلسله ایرانی و پارسی زیست می‌کردند و نزدیکی و تشابه زیادی با تاجیک‌های امروزی داشتند. در میان این موارد متشابه می‌توان به زبان فارسی، دین اسلام و مذهب تسنن اشاره کرد. ولی این امر نیز به‌هیچ‌عنوان صحیح نیست که از این تشابه به‌عنوان ابزاری برای خواسته‌های ملی‌گرایانه و وطن‌پرستانه استفاده شود و سعی شود تا موقعیت سیاسی منطقه را دستخوش تغییرات سازیم. در انتها، شاید بهترین راهکار مردم تاجیکستان برای نشان دادن تعلق‌خاطر و دل‌بستگی خود به سلسله سامانیان آن باشد که از رسوم، فرهنگ، ادبیات، هنر، علوم و معماری‌های به‌جامانده از این دوران به خوبی محافظت کنند و سعی در اشاعه و شناساندن ارزش‌های اخلاقی دوران سامانی به کل جهان داشته باشند.